Jest to drugie wydanie książki, ze wstępem Marka Starowieyskiego, dotyczącej stosunków państwo–Kościół i ingerencji władz państwowych w proces formacji kleryków. Prezentuje moralne aspekty służby wojskowej alumnów i ideę zaprogramowanej walki z Kościołem.

Problematyka dotyczy polityki władz państwowych wobec Kościoła katolickiego w latach 1959-1980. Autor podejmuje próbę oceny założeń, motywów, mechanizmów oraz skutków służby wojskowej alumnów. Pozycja składa się z dwóch części. Pierwsza z nich stanowi omówienie problemu, potwierdza tezę, że służba wojskowa alumnów była decyzją polityczną
i elementem represji kleru. Druga zawiera bogaty materiał źródłowy: wybór oficjalnych i taj-
nych dokumentów, które podają szczegółowe instrukcje dotyczące traktowania kleryków
w jednostkach, zalecenia dla ich przełożonych; informują o ilościach przydzielonych do jednostek alumnów i opisują wpływ określonego traktowania – przez żołnierskie otoczenie – na zachowanie kleryków.

Podstawę źródłową, przytaczaną przez ks. Lesińskiego, stanowią dokumenty Ministerstwa Obrony Narodowej, korespondencja Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego z mni-
strem Obrony Narodowej, z Urzędem do Spraw Wyznań i Komitetem Centralnym PZPR, a tak-
że dokumenty władz seminaryjnych i Episkopatu Polski. Znajdują się one w Archiwum Instytucji Centralnych Ministerstwa Obrony Narodowej, w dziale dokumentów Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego. Zostały po raz pierwszy omówione, zinterpretowane
i poddane ocenie.

Książka wydana przy współudziale Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego.